Tree Onion Là Gì? Loài Hành Kỳ Lạ Mọc Củ Trên Ngọn Lá

Tree onion là một loại hành lai, có củ mọc trên ngọn. Cách mọc củ của Tree onion và Samdong-pa có thể giống nhau. Bài viết giải thích đầy đủ về đặc điểm, nguồn gốc, cách trồng, lợi ích, điểm khác biệt với hành thường, và các giống liên quan như Samdong-pa (삼동파) ở Hàn Quốc.

Tree Onion là gì?

Tree onion, còn được gọi là walking onion, Egyptian onion hay topset onion, là một giống hành vô cùng đặc biệt có khả năng mọc củ trên đầu thân hoặc ngọn hoa – khác hẳn với hành ta thông thường chỉ mọc củ dưới đất.

Tên khoa học của tree onion là Allium × proliferum, đây là một giống hành lai giữa hành ta (Allium cepa) và hành đá (Allium fistulosum). Nhờ đặc điểm độc đáo này, tree onion được trồng phổ biến tại một số vùng ôn đới, đặc biệt ở Mỹ, Canada, châu Âu và cả Hàn Quốc.

Đặc điểm nhận dạng Tree Onion

Cây phát triển giống như hành thông thường, nhưng khi trưởng thành, phần ngọn của cây không ra hoa mà lại mọc ra các “củ con” (bulbils). Khi các củ này đủ lớn, chúng có thể rụng xuống đất và mọc thành cây mới – tạo nên hiện tượng “cây hành biết đi”, vì cụm hành dịch chuyển vị trí qua các mùa.

Vì sao gọi là “Walking Onion”?

Khi các củ nhỏ mọc trên đầu cây trở nên quá nặng, chúng khiến thân cây bị uốn cong xuống đất. Các củ này rơi xuống, bén rễ và mọc thành cây mới. Năm này qua năm khác, cây tiếp tục “bước đi” – di chuyển chậm theo chiều phát triển.

Hiện tượng này khiến người ta gọi nó là walking onion (hành biết đi) hoặc tree onion (hành mọc cây trên cây).

Tree Onion khác gì với hành thường?

Ứng dụng của Tree Onion trong ẩm thực

Cả lá, thân, và củ non của tree onion đều có thể dùng trong nấu ăn. Hương vị nhẹ và thơm hơn hành ta nên rất phù hợp cho:

• Món xào (thịt xào, trứng, đậu phụ)
• Món nướng (ướp BBQ, cá nướng)
• Ăn sống như rau thơm
• Làm hành ngâm, muối chua
• Trang trí món ăn nhờ màu sắc lạ mắt của củ con

Ngoài ra, củ non trên ngọn thường có mùi thơm đặc trưng và độ giòn, rất thích hợp để ngâm giấm hoặc muối ăn kèm cơm.

Tree Onion có trồng được ở Việt Nam không?

Dù có nguồn gốc từ vùng khí hậu ôn đới, tree onion có thể trồng tại Việt Nam, đặc biệt ở các vùng có khí hậu mát như:

• Đà Lạt
• Sapa, Lào Cai
• Kon Tum – Măng Đen
• Các khu vực cao nguyên

Cây chịu lạnh tốt, ưa đất thoát nước tốt, không quá ẩm và không phèn mặn. Việc nhân giống khá đơn giản nhờ vào các củ nhỏ mọc trên ngọn.

Cách trồng Tree Onion

Chuẩn bị:

• Chọn củ con (bulbils) từ cây mẹ
• Đất tơi xốp, thoát nước tốt, độ pH trung tính
• Nơi trồng có nắng 4–6 giờ mỗi ngày

Các bước:

1. Trồng củ con sâu 2–3 cm, cách nhau 20–25 cm.
2. Tưới nước nhẹ sau khi trồng.
3. Theo dõi độ ẩm đất, tránh úng nước.
4. Sau 3–4 tuần, cây sẽ mọc thân lá như hành ta.
5. Sau 3–6 tháng, bắt đầu hình thành củ con trên ngọn.

Lưu ý:

• Không nên thu hoạch củ con quá sớm, để củ phát triển đủ lớn mới nhân giống.
• Có thể để cây “tự đi” bằng cách không thu hoạch củ rơi, cây sẽ lan ra vườn.

Liên hệ với giống hành Samdong-pa của Hàn Quốc

Samdong-pa (삼동파) là một giống hành ở Hàn Quốc có đặc điểm rất giống Tree Onion:

• Mọc củ nhỏ trên thân và trên ngọn
• Nhân giống bằng củ con (ju-a, 주아)
• Rất phổ biến trong các hộ gia đình trồng quanh năm
• Chịu lạnh tốt, sống qua mùa đông, cho thu hoạch bền

Rất có thể Samdong-pa chính là một biến thể bản địa hóa của Tree Onion, được nhân giống và phát triển riêng tại Hàn Quốc.

Tree Onion có dễ tìm mua không?

Hiện nay, Tree Onion vẫn là một giống cây khá hiếm ở Việt Nam. Tuy nhiên, bạn có thể tìm mua tại:

• Các hội nhóm cây giống độc lạ, đặc biệt là nhóm cây ăn được
• Các trang web bán giống cây nước ngoài như Etsy, Amazon, RareSeeds, hoặc Shopee
• Các nông trại giống hữu cơ ở Đà Lạt

Củ giống thường được bán theo từng cụm hoặc gói 5–10 củ. Giá giao động khoảng 30.000–100.000 VNĐ tùy nguồn.

Tổng kết: Có nên trồng Tree Onion?

Nếu bạn là người yêu thích làm vườn, mê thực vật độc lạ hoặc muốn khám phá thêm nhiều giống cây dễ trồng, Tree Onion chắc chắn là lựa chọn thú vị.

Ưu điểm:

✅ Mọc củ trên ngọn – độc lạ
✅ Dễ trồng, ít sâu bệnh
✅ Nhân giống nhanh chóng
✅ Hương vị nhẹ, dùng được cả lá và củ

Nhược điểm:

❌ Cần khí hậu mát hoặc kiểm soát nhiệt độ
❌ Chưa phổ biến tại Việt Nam, khó tìm giống