Thất Khiếu Là Gì? Thất Khiếu, Cửu Khiếu Trong Y Học Cổ Truyền

Thất khiếu và cửu khiếu là khái niệm quen thuộc trong y học cổ truyền và văn hóa dân gian, đề cập đến bảy lỗ trên cơ thể con người. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về ý nghĩa và tầm quan trọng của thất khiếu. Bài viết này sẽ giúp bạn khám phá chi tiết về thất khiếu và cửu khiếu là gì, sự khác biệt giữa thất khiếu và cửu khiếu, vai trò của chúng đối với sức khỏe và cách chăm sóc để duy trì sự cân bằng trong cơ thể.

Thất Khiếu Là Gì?

Thất khiếu (七鼻) là khái niệm trong đông y và tâm linh, chỉ bảy khiếu hay bảy lỗ trên mặt người, gồm:

• Hai mắt
• Hai tai
• Hai lỗ mũi
• Miệng

Những bộ phận này giúp con người có thể giao tiếp và tương tác với thế giới xung quanh. Trong đông y, thất khiếu được xem là những cửa ngõ kết nối giữa con người và khí huyết trong cơ thể.

Cửu khiếu là gì?

Cửu khiếu (九竅) là khái niệm trong y học cổ truyền và triết học phương Đông, chỉ chín lỗ tự nhiên trên cơ thể con người. Cửu khiếu bao gồm:

• Bảy khiếu trên đầu (Thất khiếu – 七竅):
  • Hai mắt (2)
  • Hai tai (2)
  • Hai lỗ mũi (2)
  • Miệng (1)
• Hai khiếu dưới cơ thể:
  • Lỗ tiểu (1)
  • Hậu môn (1)

Cửu khiếu là những cửa ngõ giúp cơ thể tiếp nhận và đào thải năng lượng, chất dinh dưỡng, cũng như loại bỏ độc tố. Trong đạo giáo và khí công, cửu khiếu còn được xem là những điểm giao tiếp giữa cơ thể với vũ trụ.

Thất khiếu và cửu khiếu khác nhau như thế nào?

• Thất khiếu (七竅): Chỉ bảy lỗ trên đầu (mắt, tai, mũi, miệng). Đây là những khiếu liên quan đến giác quan, giúp con người nhìn, nghe, ngửi, và nói.
• Cửu khiếu (九竅): Gồm thất khiếu trên đầu và hai khiếu dưới cơ thể (lỗ tiểu và hậu môn).

Vì vậy, có thể nói cửu khiếu bao gồm thất khiếu, nhưng phạm vi rộng hơn vì có thêm hai lỗ đào thải ở phần dưới cơ thể.

Vai Trò Của Thất Khiếu Đối Với Sức Khỏe

1. Mắt (Can khiếu)
   • Mắt liên quan đến tạng Can (gan). Khi Can khí suy yếu, mắt có thể bị khô, mờ hoặc đỏ.
   • Chăm sóc mắt bằng cách hạn chế tiếp xúc với ánh sáng xanh, bổ sung vitamin A và nghỉ ngơi hợp lý.
2. Tai (Thận khiếu)
   • Tai liên kết với tạng Thận. Thận yếu có thể gây ù tai, giảm thính lực.
   • Bảo vệ tai bằng cách tránh tiếng ồn lớn và vệ sinh tai đúng cách.
3. Mũi (Phế khiếu)
   • Mũi liên quan đến tạng Phế (phổi). Khi Phế khí kém, dễ gặp các vấn đề như nghẹt mũi, chảy nước mũi.
   • Giữ ấm vùng mũi và hạn chế tiếp xúc với không khí ô nhiễm.
4. Miệng (Tỳ khiếu)
   • Miệng liên kết với tạng Tỳ (lá lách). Tỳ hư có thể gây hôi miệng, khô miệng hoặc chán ăn.
   • Vệ sinh răng miệng sạch sẽ và ăn uống điều độ để bảo vệ sức khỏe.

Thất Khiếu Trong Y Học Cổ Truyền

Theo y học đông phương, thất khiếu là những bộ phận quan trọng, đáp ứng nhiều chức năng sinh học:

• Mắt: Giúp nhìn thấy, nhận biết được hình dáng và màu sắc.
• Tai: Nhận diện âm thanh, giúp giao tiếp và duy trì sự cân bằng.
• Mũi: Các líp màng nhầy cảm trong mũi giúp phát hiện mùi hương và điều hòa hô háp.
• Miệng: Liên quan đến khả năng nấm vị, nhai, nuốt, và giao tiếp.

Mỗi bộ phận của thất khiếu đều có mối liên hệ mật thiết với các tạng phủ trong cơ thể. Chẳng hạn, mắt liên quan đến gan, tai liên quan đến thận, còn miệng và mũi có quan hệ với phổi và tâm.

Thất Khiếu Trong Tâm Linh

Trong tín ngưỡng dân gian, thất khiếu có vai trò quản trọng trong quan niệm về sự sống và cái chết.

• Khi con người qua đời, các khiếu sẽ chảy máu hoặc dịch, biểu hiện sự rời rạc của sinh khí.
• Trong nghi lễ tang lễ, nhiều nơi tin rằng linh hồn tháo khỏi xác qua thất khiếu.
• Trong Phật giáo và đạo gia, thất khiếu đại diện cho sự giao tiếp giữa thể xác và thần thức.

Cách Giữ Gìn Thất Khiếu Khỏe Mạnh

1. Với Mắt

• Tránh dùng thiết bị điện tử quá lâu.
• Bổ sung vitamin A từ cà rốt, bí ngô.
• Mát-xa mắt để giảm mệt mỏi.

2. Với Tai

• Tránh đeo tai nghe ồn ào trong thời gian dài.
• Vę sinh tai đúng cách, không ngoáy sâu.
• Bổ sung thực phẩm giàu magie giúp tăng cường thối quen nghe tốt.

3. Với Mũi

• Tránh hít phải khói bụi, ô nhiễm.
• Dùng nước muối sinh lý vệ sinh mũi thường xuyên.

4. Với Miệng

• Duy trì vệ sinh răng miệng tốt.
• Hạn chế thức ăn ngọt, nóng.
• Uống đủ nước hàng ngày.

Kết Luận

Thất khiếu không chỉ là những bộ phận quan trọng trong sinh học mà còn có ý nghĩa sâu sắc trong tâm linh và y học cổ truyền. Việc giữ gìn thất khiếu khỏe mạnh sẽ góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và sức khỏe toàn diện.