Trong dân gian Việt Nam, cái tên “con cọ” thường gây bí ẩn và gợi sự tò mò cho nhiều người. Thực tế, con cọ chính là một cách gọi khác của loài tu hú trong dân gian. Vậy tại sao tu hú lại được gọi là con cọ? Sự tích đằng sau con vật này là gì? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu trong bài viết này.

Trend Cọ ơi Cọ ơi
Trên mang đang lan truyền Clip cọ ơi cọ ơi, Clip này quay cảnh rừng núi rất thê lương có phần đáng sợ của một loài chim nghe gần giống tiếng gọi “Cọ ơi, cọ ơi”. Đi kèm với các clip là những lời chú thích buồn bã “Cọ ơi, cọ ơi đùng gọi nữa gọi mãi gọi hoài mà không ai trả lời”. Sau khi đăng tải lên mạng xã hội Tiktok thì nhiều người tò mò không biết đó là tiếng con gì, có những người đã nghe qua thì không kìm nỗi cảm xúc mà trực rơi nước mắt.
Con chim cọ là con gì
Con cọ là cách gọi khác của chim tu hú tại một số vùng địa phương và trong dân gian Việt Nam. Loài chim này thuộc họ Cu cu (Cuculidae) và tên khoa học là Eudynamys scolopacea. Chim tu hú nổi tiếng với tiếng kêu “tu hú” có những người nghe như là tiếng gọi “cọ ơi cọ ơi” vang vọng, đánh dấu khoảng thời gian giao mùa, thường là vào cuối xuân đầu hè.

Đặc điểm nhận dạng chim tu hú (con cọ):
- Kích thước: Chim tu hú có kích thước trung bình từ 39 – 46 cm.
- Màu sắc: Chim trống có bộ lông màu đen tuyền, bóng mướt và rất đẹp mắt. Chim mái là loài có màu nâu xám với những đường vằn trắng rõ nét.
- Tiếng kêu: Chim tu hú nổi tiếng nhờ tiếng kêu “tu hú”, rõ ràng và vang xa, như là một lời nhắc nhở báo hiệu mùa hè đã đến.
Tên gọi “con cọ” xuất phát từ đâu?
Dân gian thường dùng cái tên “con cọ” để chỉ loài chim tu hú. Sở dĩ loài chim này được gọi là con cọ bắt nguồn từ sự tích và truyền thuyết dân gian. Cọ còn là cách gọi khác về người cha. Nó gắn liền với truyền thuyết dân gian về tình cảm gia đình, là tiếng gọi cha vang vọng cả rừng núi. Đối với người nông dân Việt, chim tu hú thường xuất hiện và hát vang vào mùa gặt, đánh dấu sự thay đổi của thiên nhiên.
Trong văn hóa dân gian, tiếng kêu “tu hú” như gọi lời nhắc nhở về nhà nông, về sự một mác, nhưng cũng mang theo nhiều nôi buồn. Chính vì vậy, trong các truyền thuyết, chim tu hú (con cọ) thường gắn liền với những điều thương tâm.
Sự tích con cọ trong dân gian
Truyền thuyết kể rằng, ngày xưa có một gia đình nghèo khó nhưng hết lòng thương nhau. Hai anh em nhà kia vì cuộc sống tận tải, người em bị bệnh nặng. Người anh háo tâm, ngày ngày lo lắng, xin ăn, xin thuốc cho em mình. Tuy nhiên, do hoàn cảnh nghèo khó, có nhường hát của anh cũng không giúp được người em khỏi bệnh.
Khi người em qua đời, người anh thương nhớ vô cùng, đi lang thang trong rừng gào khóc và hóa thành chim tu hú. Tiếng kêu “tu hú… tu hú” không ngừng vọng vào không gian như đang gọi lời oán thương và nhớ nhung.

Biểu tượng của con cọ trong văn hóa Việt Nam
Trong văn hóa Việt Nam, chim tu hú hay con cọ trở thành biểu tượng cho:
- Nỗi buồn chia ly: Tiếng tu hú như những tiếng gào khóc, nhắc nhở người ta về những cuộc chia ly, những kỷ niệm cũ kỷ.
- Mùa hè và sự thay đổi: Chim tu hú thường xuất hiện vào mùa hè, báo hiệu thời khắc giao mùa.
- Sự tự do và phiêu bồng: Tiếng hát đầy phiêu lưu, dài và vống xa như lời kêu giữa không gian rộng lớn.
Chim tu hú trong thơ ca
Tiếng kêu của con cọ đã trở thành cảm hứng cho nhiều tác giả thơ ca nổi tiếng. Trong bài thơ “Nhớ rừng”, thi sĩ Thế Lữ đã viết:
*”Làm sao quên được tiếng chim Tu hú kêu thầm trên cành nhóm hoa.” *
Chim tu hú xuất hiện trong thơ ca như một biểu tượng về thiên nhiên và nỗi buồn sâu kín.
Lời Kết
Con cọ chính là chim tu hú, loài chim gắn liền với nông thôn Việt Nam và những truyền thuyết đậm nét dân gian. Tiếng kêu “tu hú” mang âm vọng riêu rạ, vống xa như một lời thông báo mùa hè và nhưng ngân vị thương. Sự tích con cọ là một câu chuyện về tình thương gia đình, đề cao tình cảm đặc biệt trong văn hóa Việt Nam.
Với những ý nghĩa sâu xa và biểu tượng, con cọ vẫn luôn là hình ảnh để lại nhiều dấu ấn trong lòng người Việt.